Οι ιερείς των Αγράφων. Παπά Κώστας Παπαγεωργίου
Με πρωτοβουλία της Ιεράς Μητρόπολης Καρπενησίου οργανώθηκαν το περασμένο καλοκαίρι εκδηλώσεις σε αρκετά χωριά των Αγράφων προς τιμή των κληρικών εκείνων που διετέλεσαν εφημέριοι επί σειρά ετών στα μέρη αυτά και μάλιστα σε πολύ δύσκολες εποχές. Ειδικότερα στα χωριά του τ. Δήμου Αγράφων τιμήθηκαν οι:
- Παπά Κώστας Παπαγεωργίου που υπήρξε εφημέριος στα χωριά Άγραφα, Επινιανά, Τρίδενδρο αλλά και τους συνοικισμούς αυτών που τότε έσφυζαν από ζωή ενώ τώρα είναι εγκαταλειμμένοι. Ο Παπά Κώστας ήταν διάδοχος του πατέρα του Παπά Γιώργου.
- Παπά Πέτρος Νταλλής που υπήρξε εφημέριος στα χωριά Τροβάτο αλλά και τους συνοικισμούς αυτού. Ο Παπά Πέτρος ήταν διάδοχος του πατέρα του Παπά Γιώργου (Παπά Γώγου).Θα ήθελα εδώ να αναφέρω ότι με τους 4 αυτούς ιερείς είχα στενή συγγένεια, από την πλευρά της μητέρας μου, και τους θυμάμαι πάρα πολύ καλά αλλά και παρακολουθούσα τις άοκνες προσπάθειές τους για το ποίμνιό τους κλπ.
- Παπά Λάμπρος Θεοδώρου που υπήρξε εφημέριος στα Βραγγιανά αλλά και τους συνοικισμούς.
Παρακολούθησα την εκδήλωση που έγινε για τον Παπά Κώστα Παπαγεωργίου στα Άγραφα με την παρουσία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Καρπενησίου κκ Γεωργίου, του Παπά Σωτήρη Σαλαμάρα, των Παπά Στέφανου και Παπά Γιώργου Παπαγεωργίου αλλά και πλήθους πιστών από τα Άγραφα και τα γύρω χωριά.
Ο Παπά Κώστας υπηρέτησε επί πολλά χρόνια τα Άγραφα, τα Επινιανά ,το Τρίδενδρο αλλά και τους συνοικισμούς με πάρα πολλές δυσκολίες και ένα δίκτυο μονοπατιών που έπρεπε να διασχίζει πολύ συχνά μέρα-νύχτα με κάθε καιρό και πολλές φορές μόνος του με το μουλάρι του. Σε κάθε χωριό και αν βρεθεί κανείς ακούει συχνά ιστορίες με τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε ο Παπά Κώστας πολύ συχνά κατά την εκτέλεση του θεάρεστου έργου του.
Κύριος ομιλητής στην εκδήλωση των Αγράφων για τον Παπά Κώστα ήταν ο υιός του Παπά Στέφανος , ο οποίος μαζί με τον αδελφό του Παπά Γιώργο ιερουργούν στον Βόλο επί σειρά ετών και με πλούσιο κοινωνικό έργο αλλά και με μεγάλη αγάπη για τα πάτρια εδάφη, που τα επισκέπτονται πολύ συχνά. Παραθέτω την εμπεριστατωμένη ομιλία του Παπά Στέφανου για τον Παπά Κώστα των Αγράφων:
Σεβασμιώτατε Πάτερ και Δέσποτα, Σεβαστοί Πατέρες, Κύριοι κύριοι εκκλησιαστικοί Σύμβουλοι, Κυρίες και Κύριοι.
Με αισθήματα βαθυτάτου σεβασμού και υιικής αγάπης προς τον Σεπτόν Ποιμενάρχην κύριον κύριον ΓΕΩΡΓΙΟΝ, υπακούων εις την εντολή tου, και ευρισκόμενος εις την ιδιαιτέρα πατρίδα μου, συμμετέχω εις την εσπερινή αυτή τιμητική εκδήλωση, αφιερωμένη εις τον αείμνηστο κληρικό της Ιεράς Μητροπόλεως Καρπενησίου και εφημέριο του ενταύθα Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου Αγράφων, επί πλέον δε κατά σάρκα πατέρα μου.
Εκ προϊμίου ευχαριστούμε τον Σεβασμιώτατον Μητροπολίτην κύριον Γεώργιον δια την πρωτοβουλία, ώστε υλοποίησε την απόφαση Του δια την τιμητική αυτή εκδήλωση προς τιμήν του αειμνήστου πατρός Κων/νου Παπαγεωργίου. Και η τιμή προς τον κεκοιμημένον ιερέα, απευθύνεται εν συνόλω εις τον εφημεριακό κλήρο, παρά τις όποιες πτώσεις και αδυναμίες, παραμένει ο άγρυπνος φρουρός της ποίμνης του Χριστού.Να συνεχίζετε Σεβασμιώτατε τις ωραίες αυτές εκδηλώσεις, αποδίδοντας την επιβαλλομένη τιμή προς τους λευίτας της Εκκλησίας, που με θυσιαστική διάθεση υπηρέτησαν ή υπηρετούν την Εκκλησία του Χριστού.
Ευχαριστούμε τον αδελφό και κληρικό πρόεδρο πατέρα Σωτήριο και τα μέλη του εκκλησιαστικού συμβουλίου δια την, από κοινού με τον Σεβασμιώ- τατον, διοργάνωση της εκδηλώσεως, αλλά και τους παρισταμένους ενορίτες. Οι παλαιότεροι θα ενθυμηθούν τις στιγμές και ημέρες που έζησαν πλησίον του μακαριστού ιερέως, στιγμές χαράς και λύπης, οι δε νεότεροι θα γνωρίσουν τον ιερέα εκείνον που με θυσιαστική διάθεση διηκόνησε την ενορία του. Είναι δύσκολο εις εμέ τον κατά σάρκα υιότου, να ομιλήσω δια τον πατέρα μου, καθώς η φωνή μου πνίγεται μέσα στις ωραίες αναμνήσεις και τα ιερά βιώματα που έζησα ως παπαδοπαίδι εις την ιερατική οικογένεια. Τολμώ με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου να χαράξω λίγες γραμμές δια την πορεία του αειμνήστου, εις την ανηφορική οδό της ιερωσύνης.
Ο αείμνηστος παπακώστας εγεννήθη την 10η Αυγούστου 1920 στα Άγραφα. Δημοτικό Σχολείο εδώ στο χωριό του και στο χωριό Χρύσω με δάσκαλο τον κύριο Μπακόλα, και γυμνάσιο στο Καρπενήσι. Ο πατέρας του και παππούς μας π. Γεώργιος Παπαγεωργίου υπηρέτησε ως ιεροδιδάσκαλος. Εκτός από λειτουργός του Υψίστου, τον ενδιέφερε τα αναλφάβητα παιδιά να μάθουν γράμματα για να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι και ευσεβείς χριστιανοί, λέγοντας “άνθρωπος αγράμματος ξύλο απελέκητο”, προφανώς στηριζόμενος στον Πατροκοσμά που έλεγε “Η Εκκλησία μας είναι εις την Ελληνικήν. Και αν δεν σπουδάσεις τα Ελληνικά, δεν μπορείς να καταλάβεις εκείνα που ομολογεί η Εκκλησία μας”.
Συνοδοιπόρος στη ζωή του Παπαγιώργη, η γιαγιά μας, η πρεσβυτέρα Αμαλία, το γένος Πριόβολου. Άνθρωπος με ευαισθησία στην αλληλεγγύη, στην φιλανθρωπία προς τον συνάνθρωπο, ιδιαιτέρως την εποχή της κατοχής όπου σε πολλά νοικοκυριά δεν υπήρχε ούτε μια χούφτα καλαμποκάλευρο. Ο τότε Κώστας, γαλουχημένος με τα νάματα της πίστεως ζώντας σε ιερατικό περιβάλλον, όταν ήλθε η στιγμή να πάρει τις αποφάσεις δια την ζωή του, επέλεξε την Ιερωσύνη. Επί Μητροπολίτου Δημητριάδος κυρού Ιωακείμ εφοίτησε εις το Ανώτερο Εκκλησιαστικό Φροντιστήριο Βόλου. Παρά την προτροπή του μακαριστού Αρχιερέως να κατοικήσει στο Βόλο, και να χειροτονηθεί κληρικός, αρνήθηκε την πρόταση του Μητροπολίτου για να επιστρέψει εις την ιδιαιτέρα πατρίδα του, τα Άγραφα. Άλλος στη θέση του, θα προτιμούσε την πόλη με τις ανέσεις και απολαβές, εκείνος προτίμησε την “άγονη περιοχή” των Αγράφων.
Πρίν την χειροτονία, υπηρέτησε την Πατρίδα ως ασυρματιστής με τον Άγιο πλέον, της εκκλησίας μας, Όσιο Παίσιο, σε εποχές δύσκολες, κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου στο Γράμμο και Βίτσι. Αποστρατεύθηκε και ήλθε η στιγμή της αποκαταστάσεως του. Ενυμφεύθη την αείμνηστον Ελευθερία Μιχοπούλου το έτος 1950, και από τον γάμο τους απέκτησαν δύο άρρενα τέκνα. Έφθασε η ημέρα να εκπληρώσει τον πόθο της ψυχής του, να αφιερωθεί στον Κύριο. Δια των σεπτών χειρών του μακαριστού Μητροπολίτου Ναυπακτίας και Ευρυτανίας κυρού Χριστοφόρου έλαβε τον βαθμό του Διακόνου το έτος 1951 και ένα χρόνο αργότερα το 1952 το βαθμό του Πρεσβυτέρου. Αρχικώς υπηρέτησε εις τον Ιερόν Ναόν Αγίου Δημητρίου Τριδένδρου και εν συνεχεία έως ότου οι δυνάμεις του το επέτρεψαν εις τον ενταύθα Ιερό Ναό Αγίου Δημητρίου Αγράφων για πολλές δεκαετίες. Η διακονία του στην συγκεκριμένη περιοχή υπήρξε μαρτυρική, αρκεί να λάβουμε υπ’όψιν τις συνθήκες της τότε εποχής, τα μέσα δια την μετακίνηση του, αυτοκίνητο δεν κυκλοφορούσε πουθενά, η μετακίνηση γινόταν με το μουλάρι , μέσα στο βαρύ χειμώνα και τη λάβα του καλοκαιριού, περνώντας από μονοπάτια, ρέματα, ποτάμια, γκρεμούς με κίνδυνο της ζωής του, υπηρετώντας όχι μόνον τον ενταύθα ενοριακό ναό, αλλά και τις ενορίες της πέριξ περιοχής: Μάραθο, Επινιανά, Μοναστηράκι καθώς τους οικισμούς: Φτέρη, Νιάλα, Καμάρια, ιδιαιτέρως την Ιερά Μονή Παναγία της Στάνας.
Πολλές χειμωνιάτικες ημέρες, μέσα από το παράθυρο, τα μάτια μας ήσαν καρφωμένα στο βάθος του δρόμου μήπως τον διακρίνουμε να έρχεται? Άνθρωπος ανεξίκακος, χωρίς εμπάθειες, άνθρωπος της προσφοράς. Ως ποιμένας συμμετείχε στη χαρά και την θλίψη των ενοριτών, έκαμε εφαρμογή τον λόγο του Αποστόλου Παύλου, “χαίρετε μετά χαιρόντων και κλαίετε μετά κλαιόντων”.
Πολλές φορές και κατά την διάρκεια των μεγάλων εορτών η κατά σάρκα οικογένεια του νιώθαμε την απουσία του, γιατί έπρεπε να υπηρετήσει την μεγάλη οικογένεια την Εκκλησία. Πώς να λησμονήσω την νύκτα του Πάσχα! Μετά την ακολουθία της Αναστάσεως, μόνος και έφιππος μετέβαινε και σε άλλες ενορίες δια την ακολουθία και την Θεία Λειτουργία της Αναστάσεως. Πολλές χειμωνιάτικες ημέρες, μέσα από το παράθυρο, τα μάτια μας ήσαν καρφωμένα στο βάθος του δρόμου μήπως τον διακρίνουμε να έρχεται? Άνθρωπος ανεξίκακος, χωρίς εμπάθειες, άνθρωπος της προσφοράς. Ως ποιμένας συμμετείχε στη χαρά και την θλίψη των ενοριτών, έκαμε εφαρμογή τον λόγο του Αποστόλου Παύλου, “χαίρετε μετά χαιρόντων και κλαίετε μετά κλαιόντων”.
Με απόλυτη υπακοή συνεργάζετο με τους Μητροπολίτες Ναυπακτίας και Ευρυτανίας αειμνήστους Χριστοφόρο και Δαμασκηνό. Όταν πλέον ιδρύθηκε η Ιερά Μητρόπολις Καρπενησίου συνέχισε την συνεργασία με τον Μητροπολίτην κυρόν Νικόλαον. Δια την μακροχρόνιο διακονία ο αείμνηστος κυρός Νικόλαος τον εχειροθέτησε Οικονόμο. Με τα ιερά νάματα της πίστεως γαλούχησε την οικογένεια του, απεκατέστησε τα παιδιά του και αξιώθηκε να τα εισάγει εις τα Άγια των Αγίων. Ο υποφενόμενος έλαβε τους βαθμούς της ιερωσύνης από τον μακαριστό Μητροπολίτη Φθιώτιδος κυρόν Δαμασκηνόν και ο αδελφός μου εισήλθεν εις τον Ιερόν Κλήρον δια των χειρών του μακαριστού Αρχιεπισκόπου κυρού Χριστοδούλου του από Δημητριάδος. Συνοδοιπόρος του πατρός Κων/νου εις τον ανηφορικό Γολγοθά της ιερωσύνης, ως Σίμων Κυρηναίος, τον στήριζε και τον ενίσχυε η αείμνηστος μητέρα μας, πρεσβυτέρα Ελευθερία, σύζυγος και μητέρα στο σπίτι έχοντας την μέριμνα των παιδιών, την φροντίδα των παπούδων, την φιλοξενία των περαστικών από άλλα χωριά και όχι μόνον, και γενικά τις υποχρεώσεις και τα βάρη του σπιτιού. Χαιρότανε όταν έβλεπε το χαμόγελο και την ικανοποίηση στα πρόσωπα των άλλων.
Με τις λίγες αυτές γραμμές που εχάραξα σας έφερα εις την σκέψιν σας παλαιές αναμνήσεις. Θα ενθυμείσθε τον μακαριστό ιερέα να σας ευλογεί από την Ωραία Πύλη, πολλούς από τους παρισταμένους σας εβάπτισε, εστεφάνωσε τους γονείς σας, προέπεμψε εις την τελευταία κατοικία πολλούς συγχωριανούς, έως την στιγμή που έλαβε το μήνυμα από τον Κύριο της ζωής και του θανάτου, να εγκαταλείψει τον επίγειο ναό και να ανέβει εις το ουράνιο θυσιαστήριο. Η σύντομη ασθένεια εκλόνισε την υγεία του και την 24ηΔεκεμβρίου του έτους 1998, ευρισκόμενος στο Βόλο, μέσα εις την εόρτιον ατμόσφαιρα των εορτών κατά τον Ιερόν Χρυσόστομον η ψυχή του άφηνε το ταλαιπωρημένο σώμα για να επιστρέψει εις την αληθινή Πατρίδα. Το σκήνος μετεφέρθει εδώ και το εκάλυψε η γή της ιδιαιτέρας πατρίδας.
Ο παπακώστας εκοιμήθη αλλά η ιερωσύνη του συνεχίζεται. Ευρισκόμενος ο ταπεινός λευίτης εις την Αχειροποίητο Σκηνή, εις τα Άγια των Αγίων του ουρανού, συνεχίζει να ιερουργεί ενώπιον του θρόνου της Τρισηλίου Θεότητος. Έχουμε πρέσβυ, δέεται δια την μεγάλη οικογένεια, τους ενορίτες και την κατά σάρκα οικογένεια του.
Σεβασμιώτατε – αγαπητοί μου. Ίσως σας εκούρασα. Ευγνώμων προς τον Σεβασμιώτατον δια την ωραία αυτή εκδήλωση. Σας παρακαλώ πάτερ και Δέσποτα να δέεσθε υπέρ της μακαρίας αναπαύσεως του. Η ομιλία μου αυτή υπήρξε αντίδωρον υιϊκής αγάπης προς εκείνον δια όσα μας προσέφερε.
Αγαπητοί μου συμπατριώτες, παρακαλώ όταν συμμετέχετε εις την Ευχαριστιακή σύναξη να μνημονεύετε του ονόματός του, να ανάβετε ένα κεράκι στη μνήμη του, καθώς τα οστά του ευρίσκονται εις την κόγχη του Ιερού Βήματος. Διατελώ με αισθήματα συγκινήσεως και εύχομαι δια τον μακαριστό πατέρα Κων/νο ο Κύριος που τον ανέδειξε ιερέα στο επίγειο θυσιαστήριο να τον αξιώνει λειτουργόν και εις τον ουρανόν.
Αυτή είναι η ευχή της Εκκλησίας “και ώσπερ επί της γής εν τη Εκκλησία σου λειτουργόν αυτόν κατέστησας, ούτω και εν τω ουρανίω σου θυσιαστηρίω ανάδειξον, Κύριε”.
Παπά Στέφανος Παπαγεωργίου
Θεωρήσαμε απαραίτητη την δημοσίευση των στοιχείων αυτών στην εφημερίδα ‘’ΕΠΑΙΝΙΑΝΩΝ ΛΟΓΟΣ’’, σαν ένδειξη τιμής στους ιερείς που σε δύσκολες εποχές κράτησαν άσβεστο τον φάρο της Ορθοδοξίας στα δυσπρόσιτα μέρη των Αγράφων, αλλά και για να μάθουν οι νέοι την ιστορία του τόπου μας.
Αξίζουν συγχαρητήρια στον Μητροπολίτη κκ. Γεώργιο της Ιεράς Μητρόπολης Καρπενησίου για την πρωτοβουλία της οργάνωσης των εκδηλώσεων αυτών προς τιμή των διατελεσάντων ιερέων στα Άγραφα.