Τον περασμένο Οκτώβριο είχα την ευκαιρία να παρακολουθήσω μία διάλεξη του κ. Θάνου  Παρούτσα σε εκδήλωση που οργάνωσε ο Εκπολιτιστικός Οργανισμός Arthina της Γλυφάδας, με θέμα: Οι Σχολές των Αγράφων. Κατά την ανάπτυξη του θέματος ο κ. Παρούτσας ενθουσίασε το ακροατήριο.

Άρχισε με την παρουσίαση της κατάστασης της παιδείας από την άλωση  της Κωνσταντινούπολης το 1453 και έφθασε στο 1700 όπου υπήρξε μία πνευματική Αναγέννηση που συντελέστηκε στα Άγραφα και στο Καρπενήσι με την δημιουργία κυρίως Ανώτερων Σχολών στο Καρπενήσι, στα Βραγγιανά, στη Φουρνά και στην Αγία Τριάδα, σε μια άγονη και δύσβατη περιοχή, η οποία έγινε γόνιμη, γιατί σε αυτή αναπτύχθηκε το  φυτώριο παραγωγής λογίων, τόσο  χρήσιμων για τον σκλαβωμένο Ελληνισμό.

Ειδικότερα  το Μοναστήρι Παναγίας του Τροβάτου είναι από τα πρώτα που κτίστηκαν περί το τέλος του 16ουαιώνα στο οποίο λειτούργησε Σχολείο κοινών και εγκύκλιων γραμμάτων με τους ξακουστούς πολύ μορφωμένους ιερομόναχους διδασκάλους Αντώνιο και Βαρθολομαίο, των οποίων μαθητής υπήρξε και ο Ευγένιος Γιαννούλης, ο Αιτωλός. 

Μέσα σε περίπου 45 λεπτά μας παρουσίασε ο ομιλητής την κατάσταση σκότους που δημιουργήθηκε μετά την πτώση της Πόλης και συνεχίστηκε για 150 περίπου χρόνια και σε συνέχεια μιας οικονομικής και πνευματικής ανάτασης που γνώρισε ο Ελληνισμός κατά τη διάρκεια της οποίας δημιουργήθηκαν τα φυτώρια λογίων και κυρίως το φυτώριο των Αγράφων που αποτέλεσε μια έκπληξη στα χρονικά της ιστορίας του Ελληνισμού επί Τουρκοκρατίας. Άλλωστε στις σχολές των Αγράφων εθήτευσε  για μεγάλο διάστημα ο Πατρο-Κοσμάς ο Αιτωλός , ο οποίος στη συνέχεια στις περιοδείες του στην υπόδουλη Ελλάδα προέτρεπε για την δημιουργία Σχολείων σε όλη τη χώρα με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν πάνω από 200 Σχολεία ανά την Επικράτεια.

Η εμπεριστατωμένη ομιλία του κ. Θάνου Παρούτσα μας οδήγησε στην σκέψη  να οργανώσουμε σε συνεργασία με τους άλλους Αγραφιώτικους  Συλλόγους μία εκδήλωση το καλοκαίρι στην περιοχή μας με θέμα τις Σχολές των Αγράφων κατά την Τουρκοκρατία. Πιστεύουμε ότι πρέπει να μάθουν και οι νεότεροι Αγραφιώτες αλλά και  οι επισκέπτες των Αγράφων ότι τα Άγραφα υπήρξαν κάποτε τόπος ελεύθερης σκέψης που διαδόθηκε σε όλο τον σκλαβωμένο Ελληνισμό και βέβαια παρά τις δύσκολες τότε συνθήκες τα χωριά των Αγράφων έσφυζαν από ζωή και δεν έδειχναν τη σημερινή εικόνα ερήμωσης που παρατηρείται τουλάχιστον τους χειμερινούς μήνες.  

Κύριος ομιλητής της εκδήλωσης θα είναι ο κ. Θάνος Παρούτσας, αλλά θα υπάρξει εισήγηση και του Τροβατιανού Φιλολόγου κ. Παναγιώτη  Σαλαγιάννη, ο οποίος θα αναφερθεί τόσο  στο παιδευτικό  έργο της Μονής της Παναγίας  Τροβάτου, όσο και στον προδρομικό της ρόλο στη δημιουργία των Σχολών των Αγράφων. Λεπτομέρειες  για την εκδήλωση αυτή θα ανακοινωθούν με το πρόγραμμα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων.

Παραθέτουμε μερικά βιογραφικά στοιχεία  για τον κ. Θάνο Παρούτσα.

Ο Δρ. Θάνος Παρούτσας γεννήθηκε στην Αγία Τριάδα Ευρυτανίας. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δικηγόρησε στην Αθήνα και ως ελεύθερος επαγγελματίας και ως δικηγόρος της Εθνικής Τράπεζας. Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αμερική και έλαβε Μάστερ και Διδακτορικό από τις νομικές σχολές των Πανεπιστημίων Duke και G.Washington αντίστοιχα. Παρακολούθησε  επίσης μαθήματα δημόσιου και δίδαξε σε Ελληνικά και ξένα εκπαιδευτικά κέντρα, όπως το Πανεπιστήμιο Πειραιώς ως επίκουρος καθηγητής, στη Σχολή Ικάρων, στο  ΤΕΙ Αθηνών, στο MENA Training Center, στο ΕΛΚΕΠΑ ως καθηγητής και ως καθηγητής του Ανοικτού Πανεπιστημίου  έδωσε διαλέξεις για φορολογικά θέματα λαϊκού ενδιαφέροντος σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. 

Υπήρξε συνεργάτης εγκυκλοπαιδειών (Υδρία και Πάπυρος –Μπριτάνικα), περιοδικών και εφημερίδων και συμμετέσχε ως εισηγητής σε επιστημονικά συνέδρια στο Εξωτερικό και στην Ελλάδα. Υπήρξε μέλος της Διεθνούς  Φορολογικής Ένωσης και εκπρόσωπος του Ελληνικού Τμήματος. Την επαγγελματική του απασχόληση και την συγγραφική του δραστηριότητα συνέχισε στην Αμερική από το 1989 έως το 1995. Εκτός από το  μεγάλο νομικής φύσεως συγγραφικό του έργο σε βιβλία και άρθρα στα ελληνικά και αγγλικά , ασχολείται και γράφει για Ευρυτανικά θέματα, κυρίως για την ιστορία της πατρώας γης συμμετέχοντας με εισηγήσεις του στα επιστημονικά της συνέδρια.

Την πνευματική του δραστηριότητα γνωρίσαμε και με την παρουσίαση του βιβλίου του “Πάνος Ι. Βασιλείου, ο Ιστορικός της Ρούμελης και της Ευρυτανίας” το οποίο είχαμε παρουσιάσει και από την εφημερίδα “Επαινιανών Λόγος, στο τεύχος τεύχος 13.